Prawidłowa pozycja dziecka leworęcznego przy rysowaniu lub pisaniu.

• Dziecko siedząc przy stole , szkolnej ławce ma sąsiada po prawej stronie (lewa ręka musi mieć swobodę ruchów).
• Kartka papieru lub zeszyt znajdują się nieco na lewo od osi ciała dziecka (lewa ręką podczas rysowania czy pisania zbliża się od strony lewej ku osi ciała).
• Kartka papieru lub zeszytu są ułożone ukośnie. Lewy górny róg kartki jest skierowany ku górze(odwrotnie niż w przypadku ułożenia przez osobę praworęczną). Dziecko może używać zeszytu z ukośną liniaturą.
• Dziecko dowolnie reguluje kąt nachylenia zeszytu Światło powinno padać z prawej strony lub z góry (rozproszone).

 

Sposób trzymania ołówka lub długopisu podczas pisania.

• Dziecko powinno trzymać ołówek lub długopis w trzech palcach: między kciukiem i palcem środkowym, naciskając ołówek od góry palcem wskazującym.
• Drugi koniec ołówka lub długopisu powinien być skierowany ku lewemu ramieniu,(czyli na zewnątrz.)
• Podczas pisania palce powinny znajdować się poniżej liniatury zeszytu.

 

Ćwiczenia ułatwiające opanowanie prawidłowego chwytu i sposobu trzymania ołówka lub długopisu:

• Lepienie kulek z plasteliny, zgniatanie kulek z papieru.
• Wydzieranie drobnych papierków, bibuły, wyskubywanie nitek.
• Kruszenie , rozsypywanie soli, kaszy, piasku po tacy drobnymi ruchami palców.
• Rysowanie w płaszczyźnie poziomej: na papierze rozpiętym na ścianie lub na tablicy, gdy dziecko stoi , a jego ręka swobodnie zwisa ku dołowi.
• Rysowanie w płaszczyźnie pionowej: na papierze rozpiętym na ścianie lub na tablicy, gdy dziecko stoi unosząc rękę na wysokość  dolnej części twarzy. Jeśli dziecko pomimo prowadzonych ćwiczeń ma trudności z prawidłowym trzymaniem ołówka i długopisu wskazane jest stosowanie przez niego nasadki na przybory do pisania, służące korekcji chwytu.

 

Ćwiczenia usprawniające kontrolowanie siły nacisku ręki dziecka w trakcie pisania:(Ćwiczenia grafomotoryczne, rozmachowe)

• Malowanie farbą za pomocą palca na dużych arkuszach papieru np. za pomocą pędzla do golenia.
• Obrysowywanie konturów rysunków w pozycji stojącej na papierze leżącym na stole lub zawieszonym na ścianie.
• Wykonywanie ćwiczeń graficznych przy użyciu różnych narządzi: kredy, kred woskowych, węgla rysunkowego.
• Kreślenie dużych, płynnych, swobodnych ruchów w kształcie fal, kół, ósemek, linii, następnie figur, liter itp.
• W powietrzu, kredą na tablicy, pędzlem czy węglem na dużych arkuszach, palcem lub patykiem na tacach z sypkim materiałem (np. piaskiem), kredkami na kartkach.
• Pogrubianie konturów (obwodzenie po śladzie) przy użyciu pędzla, kredki, patyka.
• Zamalowywanie dużych płaszczyzn (kartony, arkusze szarego papieru, gazety) i obrazków konturowych farbami, kredą lub węglem.
• Ruchy mogą być pionowe albo poziome, ale zawsze z zachowaniem kierunku od lewej do prawej i z góry do dołu.

 

Ćwiczenia relaksacyjne w przerwach podczas ćwiczeń

graficznych:

• Zaciskanie i rozwieranie pięści na przemian, uświadomienie sobie stanu napięcia mięśniowego i rozluźnienia.
• Zabawy naśladujące ruchy, np. pryskanie woda, otrzepywane rąk z wody, wytrzepywanie wody z rękawa, otrząsanie się z wody, strzepywanie nitki z rękawa.

 

Ćwiczenia służące kształtowaniu nawyków ruchowych z wiązanych z kierunkiem pisania (automatyzacja ruchów):

• Kreślenie linii z zachowaniem kierunku: linie pionowe –od góry ku dołowi, linie poziome od strony lewej do prawej.
• Rysowanie kół w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara(podobnie jak pisanie litery C).
• Zachowania kierunku od lewej do prawej podczas rysowania szlaczków, pisania wyrazów.
• Zaznaczanie kolorowego marginesu z lewej strony w zeszycie lub w lewym górnym rogu kartki – rysowanie słoneczka, które wskazuje drogę, (zaczynamy od słoneczka czyli od lewej strony).
• Wykorzystanie gier i zabaw rysunkowych wymagających zachowania tego kierunku np. Dyktanda Graficzne Z. Handzel

 

Ćwiczenie płynnych, rytmicznych, ciągłych i pulsujących ruchów pisarskich:

• Obrysowywanie szablonów od wewnątrz oraz zewnętrz.
• Rysowanie szlaczków (mazakiem, kredką) w liniaturze najpierw szerszej, potem odpowiadającej liniaturze zeszytu. Kolejne etapy to: 1) wodzenie po gotowym wzorze, 2) dokańczanie zaczętego wzoru, 3) odwzorowywanie szlaczków, 4) rysowanie szlaczków z pamięci po uprzednim przyjrzeniu się im, 5)samodzielne rysowanie różnorodnych wzorów.
• Łączenie wyznaczonych punktów linią ciągłą- może to być łączenie cyferek od najmniejszej do największej (po połączeniu powinien powstać kontur zaplanowanego przedmiotu np. dom, samochód).

 

Ćwiczenia precyzji ruchów: Ćwiczenia usprawniające ruchy rąk, nadgarstka, mięśnie dłoni i drobne mięśnie palców jednej i drugiej ręki.

• Kreślenie w powietrzu , na tackach z piaskiem, i różnymi technikami graficznymi linii pionowych, poziomych, ukośnych, łamanych, krzywych i figur geometrycznych (koło, elipsa, kwadrat, trójkąt).
• Rysowanie figur, obrysowywanie kształtów geometrycznych, pisanie wyrazów bez odrywania ręki od papieru, np. wg. Ćwiczeń Grafomotorycznych H. Tymichowej.
• Zamalowywanie lub kreskowanie rozmaitych konturów (liniami poziomymi, pionowymi lub ukośnymi zawsze w kierunku od lewej do prawej).
• Wypełnienie konturów linią ciągłą w kształcie spirali lub kłębuszków.
• Kopiowanie rysunków przez kalkę- wodzenie ołówkiem po wzorze, a potem malowanie kredkami w obrębie konturu.
• Pogrubianie konturu (małe obrazki, szlaczki) ołówkiem, kredkami, flamastrami.
• Prowadzenie kreski między dwiema liniami szerzej ustawowymi w stosunku do siebie (np. wędrówka w labiryncie).

 

Ważne jest by rozpoczynać ćwiczenia od dużych zamaszystych ruchów w powietrzu i nad kartką, następnie przechodzimy do rysowania na dużych powierzchniach papieru , a dopiero potem na tabliczkach i kartkach. Rysowanie w liniaturze to dopiero ostatni etap ćwiczeń poprzedzających pisanie.

 

Ćwiczenie współpracy oka i ręki według następującej kolejności:

• Rysowanie po śladzie , wypełnianie kropkowanych linii, obwodzenie konturów rysunków.
• Kalkowanie rysunków przez kalkę techniczna lub folię, obrysowywanie ich za pomocą szablonów .
• Zamalowywanie rysunków konturowych.
• Zakreskowywanie pól rysunku liniami pionowymi, poziomymi, ukośnymi , falistymi.
• Wypełnienie rysunku innymi materiałami, np. wydzieranymi skrawkami bibułki, plasteliną lub watą.
• Robienie ramki ze szlaczków.

 

Ćwiczenia manualne- pomogą usprawnić małe ruchy ręki: nadgarstka, dłoni i palców.

• Nawlekanie koralików, przewlekanie sznurków lub tasiemek przez otwory w przedmiotach.
• Zbieranie drobnych elementów (np. groch, gorczyca)początkowo dwoma palcami, następnie pęsetą
• Lepienie z gliny, plasteliny lub modeliny prostych kształtów: kulek, wałków, miseczek, grzybków itp. W miarę postępów tworzenie form bardziej skomplikowanych (np. ludzików), wymagających różnicowania wielkości i doklejania kształtów - najpierw na podstawie przygotowanych przez nas modeli, później z wyobraźni. Ostatnią fazą jest lepienie liter.
• Malowanie palcem maczanym w farbie, a potem pędzlem czy kredką, różnych form kolistych i spiralnych (kół, baloników, jabłuszek, piłeczek, ślimaków, kłębuszków itp.), początkowo na papierze o dużym formacie, stopniowo na coraz mniejszym. Należy przy tym zwrócić uwagę, aby okrężne ruchy ręki miały kierunek przeciwstawny ruchowi wskazówek zegara, czyli zgodny z kierunkiem pisania wielu liter (np. e, d).Dzieciom o słabszej sprawności manualnej można narysować szlaczek ołówkiem i polecić malowanie po śladzie.
• Wydzieranie i wycinanie kształtów z bibuły, papieru kolorowego i innych materiałów, a także rozdzieranie i rozcinanie papieru wzdłuż narysowanych linii prostych, ukośnych, łamanych i falistych.
• Naśladowanie gry na pianinie: odtwarzanie dźwięków kropel deszczu zróżnicowanymi uderzeniami (ulewny-drobny deszcz).
• Ugniatanie kulek z papieru, bibuły, waty i wyklejanie z nich obrazków (np. bałwanka z kuleczek z waty).
• Szycie - przekłuwanie papieru igłą z nitką w miejscach oznaczonych punktami.
• Tworzenie różnych kompozycji za pomocą stempli (możemy je kupić albo wykonać samodzielnie np. z połówek ziemniaka, na których wykrawamy różne kształty).

 

W księgarniach dostępnych jest wiele książeczek pomocnych w rozwijaniu sprawności manualnej zawierających kolorowanki, szlaczki itp.

Opracowane dla dzieci w różnym wieku, przy czym dzieci o słabej sprawności rąk powinny zaczynać ćwiczenia od łatwiejszych, przeznaczonych dla niższego wieku.

 

Oto kilka przykładowych tytułów: M. Bogdanowicz, M. Różyńska „Lewa ręka rysuje i pisze ” . Wyd. Fokus.*„Poznajemy. Malujemy. Szlaczki, zygzaczki ” . Wyd. Pasja, Inowrocław, 2002. * ” Od punktu do punktu. Malowanki dla dzieci od lat dwóch ” . Wyd. Siedmiogród, Wrocław 2001. „Wycinanki. Książeczka do samodzielnego wycinania i czytania ” . Wyd. Siedmiogród, Wrocław 2001 (kilka części dla dzieci w różnym wieku) * „Wycinanki ” (seria „Centrum Edukacji Dziecięcej ” .). Wyd. Podsiedlik, Raniowski i Spółka, Poznań 2002. *

Wskazówki na podstawie książki: M. Bogdanowicz, M. Różyńska „Lewa ręka rysuje i pisze”, oraz „Zajęcia korekcyjno – kompensacyjne"

opracowała Kuchta Marta - pedagog Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej w Suchej Beskidzkiej