Czyli o tym, jak przygotować otoczenie wspierające nauczyciela w indywidualizacji?

Powodzenie indywidualizacji w sposób istotny zależy od odpowiednio przygotowanego otoczenia, w którym i uczniowie, i nauczyciel spędzają większą część swojego dnia. Ważny jest każdy aspekt:

• meble, ich rodzaj i ustawienie
Dobrze przemyślane ustawienie umożliwi różne formy aktywności dzieci w czasie dnia.

• pomoce dydaktyczne, programy multimedialne i biblioteczka
Zróżnicowane i atrakcyjne materiały edukacyjne zachęcają dzieci do aktywności i umożliwiają uczenie się przez działanie.

• zagospodarowanie ścian, okien i parapetów
Elementy wnętrza klasy są bardzo przydatne w otwartych formach nauczania.

 

Meble, ich rodzaj i ustawienie

Ławki i krzesła

Ławki uczniów wraz z krzesłami zajmują znaczną część. O ustawieniu krzeseł decyduje preferowany styl nauczania i przeważająca forma aktywności. Jeśli lekcja prowadzona jest głównie w formie frontalnej, wskazane jest ustawienie wszystkich ławek w rzędach równoległych do tablicy (tradycyjnie znane nam ustawienie). Jeśli natomiast przeważa praca grupowa  zaleca się mniej ustawienie ławek w formie grupowej lub tzw. rybiej ości. W przypadku prowadzenia lekcji w formie „nauczania otwartego” ławki ustawiane są w taki sposób, aby ułatwić miejsce na swobodne przemieszczanie się dzieci, z uwzględnieniem możliwości pracy na podłodze.

Szafki, regały

Szafki z drzwiczkami służą przechowywaniu materiałów, które nie są obecnie w użytku. Na regałach natomiast rozmieszczamy pomoce dydaktyczne, materiały piśmiennicze i inne artykuły będące w codziennym użytku. Praktycznym rozwiązaniem jest zestawianie regałów plecami do siebie i bokiem do ściany, co tworzy zaciszne kąciki i uwalnia cenne miejsce na ścianie. Dobrze jest wybierać regały na tyle niskie, że na ich górnej półce tworzy się powierzchnia ekspozycyjna będąca w zasięgu dzieci (na zadania w metodzie stacji, na grupowanie materiałów w ośrodkach wiedzy). Każde dziecko powinno mieć w sali miejsce na swoje osobiste rzeczy (półka na regale, szuflada), a także na różne segregatory i teczki przedmiotowe.

Pomoce dydaktyczne

Nauczyciel przygotowuje dodatkowe zadania z wykorzystaniem bazy dydaktycznej, a także sporządza indywidualne plany pracy. Starannie dobrane materiały edukacyjne pełnią ważną rolę wspierającą proces każdego nauczania, a zwłaszcza nauczania zindywidualizowanego. Najważniejsze cechy dobrego materiału dydaktycznego można podsumować następująco:
• atrakcyjny – zapraszający ucznia do nauki
• zrozumiały – umożliwiający samodzielną naukę
• z wbudowaną samokontrolą – zapewniający uczniowi możliwość kontroli poprawność wykonania zadania

Pomoce dydaktyczne powinny być różnorodne, aby umożliwiały uczniom zdobywanie i utrwalanie wiedzy z danego zagadnienia w wielu działaniach. W przypadku lekcji frontalnej nauczyciel potrzebuje wyposażyć każdego ucznia w ten sam komplet pomocy dydaktycznych, aby móc prowadzić następnie ćwiczenia z całą klasą. W nauczaniu zindywidualizowanym poprzez otwarte formy nauczania (metoda stacji, ośrodki wiedzy, plan tygodniowy) uczniowie mogą korzystać z wielu środków dydaktycznych bez konieczności posiadania po komplecie dla każdego ucznia.

Wspomniane wyżej wbudowanie samokontroli przez ucznia odciąża nauczyciela w tej roli, dając mu dodatkowy czas na bezpośrednią pracę z wybranymi uczniami.

Programy multimedialne i biblioteczka
Komputer i biblioteczka odgrywają ważną rolę w nauczaniu zindywidualizowanym w ramach zajęć obowiązkowych. Dobrze, gdy w sali znajdować się będzie jeden lub dwa komputery oraz wygodny kącik ze zbiorem interesujących książek.

Ściany, okna, drzwi i parapety
Bardzo przydatne miejsca w przestrzeni klasowej w czasie organizowania pracy indywidualnej. Na parapetach można rozkładać materiały dydaktyczne przygotowane do pracy na stacjach lub ośrodkach wiedzy. Ściany służyć mogą wywieszaniu nie tylko prac uczniów, lecz także zamieszczaniu informacji organizacyjnych (podział na małe grupy, ewidencja dzieci pracujących w ośrodkach, program tygodniowy lub stacji). Okna i drzwi mogą służyć ekspozycji prac dzieci.