I Blok tematyczny: Wielka Noc
Cele ogólne:
- rozwijanie umiejętności kojarzenia i wnioskowania,
- poznanie i kultywowanie dawnych zwyczajów,
- budowanie przywiązania i zainteresowania przyrodą,
- rozwijanie umiejętności czytania ze zrozumieniem,
- rozwijanie umiejętności pisania krótkich tekstów.
Cele szczegółowe:
Uczeń:
- zna historię jajka, jako symbolu wielkanocnego w naszej kulturze,
- potrafi wymienić różne aspekty wartości jajka: dla zwierząt, dla ludzi, dla kultury,
- zna budowę wewnętrzną jajka i potrafi nazwać jego części,
- potrafi umieścić jajo w piramidzie żywienia i zna rodzaje przyrządzania go z najmniejszą stratą wartości odżywczych,
- zna przysłowia związane z jajkiem i ich znaczenie oraz potrafi je zastosować w wypowiedzi.
Metody: słowna, pogadanka, zabawowa, aktywizująca, praca z tekstem.
Formy: zbiorowa, grupowa, stacji, kącików edukacyjnych, projektu, ekspresji plastycznej
Środki dydaktyczne:
- 420-1467 Model cyklu rozwoju – kura
- 420-1471 Model cyklu rozwoju – żółw
- 420-1469 Model cyklu rozwoju – żaba
- 420-1100 Cykl inkubacji kurczęcia
- 800-1520 Przyrodnicze historie obrazkowe
- 400-6030 Sygnalizator nawyków żywieniowych
- Słownik Języka Polskiego
- 2 jajka dla każdej grupy wykonującej stację „Budowa jajka”
- grzałka i niewielki garnek z wodą
- 4 plakaty i materiały plastyczne (opcjonalnie - do kolażu)
- Jajka kartonowe lub jajka z tworzywa do dekorowania, białe kredki świecowe, farby plakatowe, akrylowe lub gwasze, pędzle i pojemniki na wodę
II Tok lekcji
- Wprowadzenie: Dziś porozmawiamy o pewnej rzeczy, świetnie wam znanej, a bardzo ciekawej. Jest ona ważna pod wieloma względami dla człowieka. Jajo lub jajko jest jednym z ważnych symboli świąt Wielkiej Nocy. Jest to święto chrześcijańskie, ale już w starożytnym Egipcie wieszano jajka w wejściu do świątyń lub kładziono do grobów (robiono tak także w starożytnym Rzymie), by dusze zmarłych nie zagubiły się po śmierci. Były one wielkim symbolem nowego życia , przejścia do innego życia. Dopiero w XII jajko stało się także symbolem chrześcijańskim. Ten niejako „naturalny” symbol nowego życia oraz jego cykliczności, był powszechnie wykorzystywany w obchodach wiosennych świąt, celebrujących odradzanie się natury, m.in. w starożytnym Egipcie, Chinach, Persji czy Grecji. W wielu kulturach znajdziemy również mity o początku świata, który „wykluł” się czy ukształtował właśnie z jaja: w krajach śródziemnomorskich, czy w Finlandii.
Dziś zbadamy, dlaczego jajko odgrywa tak ważną rolę.
- Kolejne punkty scenariusza można przeprowadzić na dwa sposoby: metodą stacji, z podziałem na 4 grupy, z których każda wykonuje te same ćwiczenia zmieniając stacje po wyznaczonym czasie lub metodą projektów 4 odrębnych grup, które zbiorą zdobyte informacje w plakacie lub kolażu i przedstawią je reszcie grupy.
Grupa/stacja 1 – Jajko w języku
- Przysłowia i powiedzenia związane z jajkiem – znajdź ich znaczenie w dostępnych książkach lub w Internecie. Tworzenie wyjaśnienia pisemnego każdego przysłowia do klasowego słownika lub indywidualnych segregatorów uczniów.
- Jajko mądrzejsze od kury;
- Czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci;
- Od jajka do jabłka;
- Jajko Kolumba;
- Kura znosząca złote jajka.
- Przygotowanie makatki: „Przysłowie tygodnia”, na której można dopisywać przykłady zastosowania przysłowia związane z wydarzeniami przeżywanymi akurat przez uczniów w szkole lub w domu (można wracać do niej przy porannym kręgu (C. Freinet), określając przeżycia ostatnie uczniów i utrwalając nowe zwroty).
- Różne nazwy zepsutego jajka- dopisanie do klasowego słownika wraz z definicjami i umieszczenie we właściwym miejscu.
- Zdrobnienia i zgrubienia słowa jajo.
*Dodatkowe karta pracy - pobierz tu 
Grupa/stacja 2 – Jajko w kulturze i tradycji
- Symbol życia, odrodzenia się przyrody i pogańskich świat wiosennych, symbol zmartwychwstania Jezusa w chrześcijaństwie – przypomnienie informacji z wstępu oraz zebranie własnej wiedzy i doświadczeń uczniów. Dodanie karty „Jajko w kulturze” do klasowego słownika lub do własnych segregatorów uczniów.
- Rodzaje zdobienia jej: pisanki, kraszanki, drapanki, oklejanki, ażurki. Wydmuszki, jajka drewniane i inne niejadalne wersje. Zebranie listy sposobów dekoracji jaj i wydmuszek. Pisanie instrukcji wykonania najciekawszego sposobu i dodanie jako karty do klasowego słownika lub do indywidualnych segregatorów uczniów.
- Jajko Kolumba – zagadka. Czytanie opowiadania i wykonywanie zadań z karty pracy.*
- Humpty Dumpty zagadka średniowiecznej Anglii. Czytanie opowiadania i wykonywanie zadań z karty pracy.*
- Peter Carl Faberge – jaja carskie. Pisanie króciutkiej noty o osobie oraz odszukanie zdjęć kilku jego prac do prezentacji na forum klasy lub pisanie krótkiego opisu najpiękniejszego znalezionego jajka carskiego.
- Zaprawa średniowieczna – budowanie gotyckich katedr. Odszukanie informacji, w jaki sposób łączy się ona tematycznie z jajkiem. Przygotowanie karty do słownika klasowego lub do indywidualnych segregatorów uczniów.
- Wykonanie pracy plastycznej na wydmuszce lub płaskim kształcie jajka.
Grupa/stacja 3 – Budowa i właściwości jajka
- Pisanie opis surowego jajka – bez rozbijania go, tylko badanie właściwości dających się zaobserwować (fizyczne).
- Oddzielenie białka od żółtka – eksperyment badania właściwości skorupki i wnętrza jajka – pisanie opisu z dużą ilością przymiotników. Korzystanie ze słownika synonimów.
- Porównanie właściwości jajka surowego i ugotowanego (turlanie się, kręcenie, wytrzymałość itp.). Najpierw należy ugotować jajko w wodzie za pomocą grzałki. Każda z grup może mieć inny czas gotowania jajka, by otrzymać wersje na miękko i na twardo.
- Cykl inkubacji kurczęcia – badanie pierwszych 4 przekrojów modelu. Czytanie tekstu instrukcji, znalezienie odpowiedzi, po co kurze żółtko i skorupka. Wykonanie zadań z karty pracy.*
- Czy z każdego jaja może wykluć się kura? Badanie jajka pod światło i szukanie tarczki zarodkowej.
- Jajko w żywieniu – miejsce w piramidzie żywienia. Gra w Sygnalizator nawyków żywieniowych.
- Sposoby przyrządzania jajek: gotowane na miękko, na twardo, gotowane w koszulkach, smażone- jajecznica, sadzone. Zebranie przepisów do umieszczenia na klasowym blogu.
- Jajko bez cholesterolu – dbamy o serca rodziców. Czytanie tekstu o badaniach i odkryciu z 2003 r. w karcie pracy oraz zadanie domowe: przekazać rodzicom te ważne informacje.
- Jajko jako składnik innych potraw: ciasta, panierki, sałatki, zupy. Rozmowa w grupie i zebranie informacji oraz spisanie listy do klasowego bloga.
*Dodatkowe karta pracy - pobierz tu
Grupa/stacja 4 – Jajko w przyrodzie
- Model cyklu inkubacji kurczęcia – zbadanie wszystkich 21 dni rozwoju. Spisanie swoich obserwacji w krótkim opisie – do klasowego słownika pod hasłem „Rozwój kurczęcia” lub wykonanie karty do własnego segregatora.
- Zadanie kury – obliczenia czasowe: ile tygodni, ile godzin, ile godzin tygodniowo, ile godzin dziennie, ile minut dziennie kura siedzi na jajach? Wykonanie zadań z karty pracy. *
- Po co człowiek hoduje kury? Dla mięsa, dla jaj, dla pierza (odróżnić od puchu – głównie gęsi) – wyrób odzieży, pościeli, śpiworów. Zebranie listy potraw z kury we wspólnej rozmowie i wymianie doświadczeń uczniów w danej grupie. Zebranie listy innych wartości materialnych, jakie możemy mieć z kury – stworzenie tekstu na klasowego bloga.
- Praca z kartami Przyrodnicze historie obrazkowe i ustalenie, które zwierzęta wykluwają się z jaj, także nieujęte w kartach, a znane dzieciom. Czy można je nazwać wspólną nazwą? Poszukiwanie w dostępnych materiałach i Internecie nazwy jajorodne. W razie nie znalezienia tej informacji, przedstawienie samej nazwy i przeciwstawienie jej żyworodnym organizmom i badanie etymologiczne słów (rozłożenie na dwa odrębne słowa i budowanie hipotetycznej definicji).
- Dopasowanie zmieszanych figurek cyklów rozwoju 3 różnych zwierząt składających jaja do danego gatunku i dopisanie lub odnalezienie w dostępnych materiałach nazw poszczególnych stadiów.
*Dodatkowe karta pracy - pobierz tu
III Zakończenie zajęć
Podsumowanie zajęć: każdy uczeń opowiada o jednej rzeczy, której się nauczył na tych zajęciach lub każda z grup prezentuje to, co zrobiła i czego się dowiedziała.
autor:
Paulina Suberlak
