Czy oddajesz krew, albo skorzystałaś, skorzystałeś kiedyś z krwi innego człowieka? Jeśli tak, to wiesz, jaki to cenny dar. Ten czerwony płyn rozprzestrzeniający się w naszym organizmie ma wiele ważnych dla naszego życia funkcji. A komu zawdzięczamy możliwość transfuzji krwi? Zwłaszcza, że przed rokiem 1901 było to dosyć ryzykowne, bo nie wszystkim pomagało przetoczenie. Wręcz przeciwnie, niektórym ono szkodziło, doprowadzając nawet do śmierci. Przyczynę tego zjawiska odkrył prof. Karl Landsteiner z Austrii.
Ten austriacki lekarz patolog (zajmuje się chorobami i stanami chorobowymi) i immunolog (bada reakcje odpornościowo-obronne) jest laureatem prestiżowej Nagrody Nobla w 1930 roku.
Od roku 1911 wykładał na Uniwersytecie Wiedeńskim oraz na Rockefeller Institute for Medical Research w Nowym Jorku, gdyż jego badania rozsławiły jego nazwisko. Główną przyczyną tego rozgłosu było odkrycie w 1901 roku, że w krwinkach czerwonych występują dwa antygeny, które warunkują zjawisko aglutynacji (zlepiania się krwinek) w zetknięciu z przeciwciałami obecnymi w osoczu krwi grup o odmiennej strukturze antygenowej. Z "medycznego na polski" i w uproszczeniu oznacza to, iż odkrył, że występują różne grupy krwi, czyli rodzaje krwi, na które (po przetoczeniu krwi) nasza krew reaguje jak na elementy zagrażające zdrowiu, które nasze przeciwciała muszą zniszczyć. Na podstawie tych obserwacji wyróżnił trzy grupy krwi (A, B oraz 0, którą on sam początkowo oznaczał jako C), za co otrzymał w 1930 roku Nagrodę Nobla. W 1940 roku z Alexandrem Wienerem odkrył czynnik Rh.
Zainteresowałam się tematem, chciałam sprawdzić, dla ilu grup kwi można wykorzystać moją krew. Zrozumiała wtedy, ze są tylko dwie grupy krwi, które mogą być dawcami dla każdej innej grupy krwi, ale same mogą być biorcą tylko swojej grup krwi. Są to 0Rh- oraz ABRh+, a zależności pomiędzy grupami krwi ukazuje poniższa tabela.
Biorca | Dawca | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
0Rh− | 0Rh+ | BRh− | BRh+ | ARh− | ARh+ | ABRh− | ABRh+ | |
ABRh+ | X | X | X | X | X | X | X | X |
ABRh− | X | X | X | X | ||||
ARh+ | X | X | X | X | ||||
ARh− | X | X | ||||||
BRh+ | X | X | X | X | ||||
BRh− | X | X | ||||||
0Rh+ | X | X | ||||||
0Rh− | X |
By uświadamiać dzieciom wagę krwi, zaczynamy od wstępnych informacji o układzie krwionośnym. Gdy zobrazuje się jego działanie naocznie, na pomocach ukazujących jej przepływ i wielość żył oraz tętnić, robi to zwielokrotnione wrażenie.
Pomoce związane z krwią:
Organy człowieka - miniaturki 400-3155 - serce i nerki
Moje ciało - puzzle 400-6201 - serce, nerki
Moje życiodajne serce 400-3940
Ciało. Jak to działa 801-7097 - książka Marty Maruszczak z wieloma ciekawymi, zabawnymi, a także trudnymi pytaniami oraz prostymi odpowiedziami.
Ciało człowieka - magnetyczne ilustracje 400-3130 - układ krwionośny
Plansza - układ krwionośny człowieka 400-9020
Plansza dydaktyczna - układ krwionośny 890-5503
Plansza dydaktyczna - budowa serca 890-5514
Model płuc człowieka 403-4310 - ukrwienie płuc i oddychanie