Czasem widać je podczas deszczu, ukazują się też niekiedy w ziemi podczas przekopywania ogródka. Jedni uwielbiają je obserwować, inni się brzydzą, a jeszcze inni bardzo ich potrzebują do realizacji swojego hobby wędkarskiego. A co mogą one wnieść do edukacji? Mogą być niesamowitym wstępem do poznawania ekosystemów, bo od wody i gleby wszystko się zaczyna. Oto nasza propozycja na żłobek dla dżdżownic, ciekawe fakty o dżdżownicach i rozwinięcie tematu gleby, próchnicy i podstawowych potrzeb roślin.

 

Lumbricus terrestris, czyli dżdżownica ziemna, rosówka, dżdżownica Eisenia fetida, czyli kalifornijska, zwana też kompostową, to tylko kilka bardziej znanych w naszym kraju gatunków tych ciekawych istot.

Zwierzęta z typu pierścienice, gromady zwanej zupełnie zabawnie siodełkowcami, podgromady skąposzczetów żywią się martwą materią organiczną, mikroorganizmami i cząstkami żywych roślin. Obumarłe części roślin im nie straszne. Wręcz odwrotnie – to ich smakołyki. Jak dobrze, że natura tak różnorodnie rozkłada potrzeby gatunków, że jedne jedzą to, czego inne zjeść nie chcą, dając przy okazji innym (roślinom) nowy materiał do odżywiania – próchnicę, zwaną też humusem. Choć są tak nieprzyjemne dla wielu, czy wręcz brzydzą, to natura, na szczęście mądrzejsza od naszej estetyki, obdarzyła je niesamowitymi umiejętnościami. Ale do nich wrócimy zaraz po tym, jak je wyhodujemy.

Żłobek dla dżdżownic

Co będzie potrzebne:

• większy pojemnik do gleby, z dostępem tlenu – „żłobek dla dżdżownic” np. z naszego Kompletu na wycieczkę 420-2500,
• mniejszy pojemnik do wyklucia się z jaj np. Podwójna lupka – pojemnik 420-2301
• filiżanka próchnicy
• pipeta
• siateczka do płukania
• pędzelek,
• woda
• kokony dżdżownic (sklepy wędkarskie lub ogrodnicze)
• pokarm: roztarte (np. w moździerzu) skorupki jaj kurzych, rozdrobnione suche liście np. traw

Przygotowanie ziemi

Umieść filiżankę próchnicy, którą można kupić w sklepach ogrodniczych, w woreczku strunowym (zamykanym) i dodaj do niej pół filiżanki wody. Pozwól ziemi wchłonąć wodę przez ok. 5 minut, następnie rozgnieć ręką ziemię. Przygotuj duży pojemnik z dostępem tlenu, ale z otworami na tyle niewielkimi, by malutkie dżdżownice nie uciekły ze „żłobka” np. ten z naszego Kompletu na wycieczkę 420-2500. Otwórz woreczek i wyciśnij ziemię tak, aby nie została w niej woda. Spulchnij ziemię i umieść ją w pojemniku. Zamknij i upewnij się, że pokrywka jest dobrze założona – tak, żeby ziemia zatrzymała wilgotność. Można na ten czas zasłonić otwory, aż do wyklucia się dżdżownic.

Wygląd kokonów i jaj

Wyklute dżdżownice wyglądają jak małe lekkie brązowe gliniane piłeczki (drobinki), kokony natomiast wyglądają jak małe okrągłe nasionka lub jak maleńkie strąki wodorostów.

Umieść zakupione (sklepy wędkarskie lub ogrodnicze) lub znalezione (UWAGA: trudno je znaleźć i nie polecam tego rozwiązania dżdżownicowym laikom) kokony dżdżownic w siateczce do płukania i zanurz siatkę w filiżance wody o temperaturze pokojowej. Pozwól im namoknąć przez 30minut. To pomoże rozpuścić osłonki ochraniające zamknięte kokony.

Podczas gdy kokony nasiąkają, otwórz mały pojemniczek i użyj pipety, aby zrobić około 10 wstrzyknięć wody, najlepiej przefiltrowanej. Umieść okrągły bawełniany płatek w małym pojemniczku. Przenieś na niego kokony, kiedy namokną. Następnie dodaj wody – tak aby kokony były nakryte. Dżdżownice oddychają przez skórę. Jeśli ich skóra wyschnie –zdechną. Wilgotność jest bardzo ważna – dżdżownice jej potrzebują. Kokony muszą być mokre w trakcie cyklu wykluwania się, dlatego sprawdzaj poziom wody codziennie, w trakcie tego cyklu.

Po 30 minutach weź filiżankę z kokonami do zlewu, przepłucz je w siateczce pod bieżącą wodą. Użyj letniej wody, aby pozbyć się pękniętych powłoczek z kokonów. Jeśli odrobinka ich zostanie, to nic szkodzi – to dobrze. Odwróć siatkę i delikatnie umieść kokony na bawełnianym płatku w pojemniczku. Jeśli jakieś kokony zostaną w siatce, użyj wilgotnego pędzelka aby je przenieść. Gdy kokony będą już w pojemniczku, dobrze go zamknij. W proponowanym przez nas pojemniczki będziesz mógł zobaczyć maleństwa przez lupkę.

 

Wykluwanie się dżdżownic

Jeśli nie będziesz mieć możliwości dodawania wody do pojemniczka przez dzień lub dwa, dodaj kilka wstrzyknięć pipetą, aby mieć pewność, że dżdżownice będą miały mokro. Jeśli w małym pojemniczku będzie okrągły wacik, żyjątkom łatwiej będzie wypełzać z kokonów. Niektóre kokony mogą wykluć się w ciągu 1 nocy, inne w ciągu kilku tygodni. To jest jak najbardziej normalne. Kiedy któreś z dżdżownic wyklują się, zdejmij przykrywkę. Są 2 sposoby przeniesienia wyklutych maleństw do ziemi. Albo mokrym pędzelkiem – użyj go i przenieś je ostrożnie do ziemi w żłobku – albo użyj pęsety żeby przenieść cały wacik na powierzchnię ziemi w żłobku. Upewnij się, że nie zgubiłeś niewyklutych kokonów. Maleństwa będą spełzać z płatka do ziemi. Umieść świeży płatek w małym pojemniczku, upewnij się, że wilgotność jest tam odpowiednia.

Możesz włożyć tam nowo wyklute larwy. Jeśli chcesz kontynuować ich obserwację, mogą być trzymane w nawodnionym pojemniczku z lupką do tygodnia czasu.

Film z wyklucia się dżdżownic z jaj

 

Karmienie i pojenie wyklutych dżdżownic

Swoje dżdżownice karm bardzo oszczędnie. Nie więcej niż kilka szczypt rozdrobnionych liści i startych mocno w moździerzu skorupek od jajek na dzień. Wsyp pokarm na wierzch ziemi w żłobku dla dżdżownic. Nie karm ich więcej, niż mogą zjeść w ciągu jednego dnia. Jeśli jedzenie zacznie kumulować się na wierzchu ziemi, przestań go dodawać, dopóki nie zniknie. Wtedy wznów karmienie.

 

WODA

Czasami w pojemniczku z lupką woda może stać się stęchła i możesz zobaczyć jakby skórkę na powierzchni. Jeśli to wystąpi, przelej tą wodę razem z kokonami do małego pojemniczka przez filtr. Przemyj kokony i wytrzyj dokładnie pojemniczek, zanim nalejesz do niego świeżej wody.

 

POJENIE

Użyj pipety aby wstrzyknąć 3 krople świeżej wody do ziemi wewnątrz żłobka, każdego dnia. Uważaj, żeby nie przelać – trzymaj wilgotność tylko na wierzchu ziemi. Jeśli zobaczysz mgłę lub krople wody wewnątrz żłobka, to dobry znak, że ziemia jest wystarczająco nawilżona. Nie pozwól, aby Twoje kokony i dżdżownice nie miały za gorąco i nie były wystawione bezpośrednio na światło słoneczne. Na przykład nigdy nie stawiaj żłobka na parapecie okiennym lub w samochodzie.

 

Uwalnianie dżdżownic

W swoim żłobku możesz trzymać maksymalnie 6 dużych dżdżownic dopóki masz jedzenie lub dopóki ziemia zacznie mieć stęchły lub nieprzyjemny zapach. Po 3 miesiącach wypuść wszystkie lub tylko te całkiem dorosłe dżdżownice. Jeśli chcesz, możesz wypuścić je szybciej np. gdy ziemia odmarznie. Jeśli temperatura jest niska, możesz znaleźć cieplejszy fragment ziemi przy budynku (lub nawet wewnątrz, jeśli jest to np. szklarnia ze znajdującymi się w pobliżu roślinami). Kiedy będziesz gotowy do wypuszczenia dżdżownic, weź żłobek na zewnątrz i przełóż ziemię obok roślin, które potrzebują opieki i wzmocnienia. Roślina doceni zdrową ziemię, którą przygotowałeś, a praca Twoich dżdżownic odświeży ziemię w pobliżu korzeni.

 

Zaskakujące fakty

• Twoje dżdżownice mają skłonność do konsumowania sporej ilości substancji roślinnych, tak że dziennie przybierają prawie połowę swojej masy.
• Na świecie jest ok.4000 różnych rodzajów dżdżownic.
• Jeśli są idealne warunki, małe dżdżownice urosną, wtedy każda może wyprodukować 2-3 kokony w tygodniu.
• Lumbricus rubellus dojrzewa 80 dni i następnie żyje od 120 do 170 dni.
• Dendrobaena veneta dojrzewa ok.65 dni i następnie żyje od 100 do 150 dni.
• Dżdżownice mogą być znalezione wszędzie, gdzie jest ziemia.
• Najdłuższa dżdżownica na świecie została znaleziona w Południowej Afryce, mierzyła 6 m długości.
• Mikrobiologia i analiza chemiczna ziemi pokazują, że dżdżownice powodują wzrost żyzności gleby i podwyższają wydajność roślin.
• Mimo, że dżdżownice nie mają oczu, odczuwają światło, szczególnie przy końcówkach tętnic (przód).
• Dżdżownice uciekają przed silnym światłem słonecznym i mogą szybko zdechnąć, jeśli są wystawione na promieniowanie ultrafioletowe.

 

Kompostowanie i dalsza hodowla dżdżownic

Skrzyneczkę drewnianą wyłóż w środku grubą folią, nasyp 3/5 ziemi, przełóż młode ze żłobka lub wykop w ogródku 10 sztuk dżdżownic, nasyp do pudełka trochę trocin, kilka liści sałaty zielonej, parę obierków z ziemniaków, pokrój także marchew na plasterki, a dżdżownice będą się dalej rozmnażały.

By kompostować odpadki, czyli tworzyć próchnicę, trzeba dawać dżdżownicom regularnie jeść. Pełny cykl przetworzenia może trwać nawet do 20 dni. Dorzucaj więc co około 2 tygodnie odpadki naturalne oraz trociny i roztarte skorupki jaj. Powstałą próchnicę możesz przekładać do ogrodu, wokół roślin słabiej rosnących lub do doniczek przy sadzeniu nowych roślin. Próchnica jest bardzo bogatą i dobrą dla roślin glebą.

 

Filmik o tym, jak powstaje próchnica, czyli humus

 

Przyjemnej hodowli i obserwacji!