Spacerując leśnymi ścieżkami, często możemy zaobserwować duży kopiec, złożony głównie z igliwia. Czy to liście opadłe z drzew? A może kopiec kreta? Nie! To mieszkanie najbardziej pracowitych zwierząt na świecie - mrówek. A właściwie dach mieszkania, bo jego najważniejsza i największa część znajduje sie pod ziemią. Składa się na nią prawdziwy labirynt korytarzy i połączonych z nimi komnat, czasem tak wielkich, że mógłby się w nich zmieścić dorosły człowiek!

Ale na tym nie kończy się wyjątkowość tych niezwykłych zwierząt. Przez większość czasu w mrowisku mieszkają same dziewczyny czyli samiczki. Jedna (czasami kilka) z nich jest wyjątkowo ważna, gdyż jest mamą pozostałych mrówek. Nazywamy ją królową. Pozostałe mrówki zaś, czyli jej córki to robotnice. Jedyne zadania królowej to założenie mrowiska i składanie do końca życia ogromnej ilości jaj. Są to zadania na tyle ważne i energochłonne, że zwalniają królową z pozostałych obowiązków. Zdobywaniem pokarmu, opieką nad larwami, doglądaniem mrowiska oraz jego obroną zajmują się robotnice. To ostatnie zadanie spełniają te samiczki, które są większe od pozostałych i mają bardzo dobrze rozwinięte żuwaczki. A bronić jest się przed czym, bo oprócz drapieżników polujących na mrówki, nierzadko zdarzają się potyczki między różnymi grupami mrówek. Zwycięska grupa może ukraść zapasy i inne dobra zgromadzone przez poszkodowanych, a przede wszystkim porwać mrówki z pokonanego mrowiska i wykorzystywać je jako niewolników.

Czy to znaczy że mrówki - chłopaki w ogóle nie istnieją? Pojawiają się ale na krótko i tylko w  
określonych porach roku, kiedy w mrowisku wyklują się nowe, młode królowe, chcące założyć własne rodziny. Zarówno one, jak i nowo wykluci "mężczyźni" posiadają skrzydła, dzięki czemu wylatują z mrowiska i spotykają się w powietrzu. Po spędzeniu ze sobą krótkiego okresu czasu samce znikają, a zapłodnione królowe lądują na ziemi, gdzie szukają dogodnego miejsca do założenia mrowiska.  
Niektóre zakładają je samodzielnie od podstaw, zagrzebując się w ziemi. Inne wpraszają się do  
istniejących już mrowisk, licząc na to, że zostaną zaakceptowane przez dotychczasowe  
mieszkanki.

Dlaczego warto zwracać uwagę na mrówki? Bo są niesamowitymi zwierzętami. Ich metrowe konstrukcje powinny napawać podziwem, a nieprzeciętna siła (relatywnie większa od siły człowieka) może być powodem zazdrości. Są zorganizowane, pracowite i bardzo pożyteczne. Pomagają w obiegu materii w przyrodzie, spulchniają glebę i oczyszczają lasy. Zasługują na to aby spojrzeć na nie przyjaźnie i zastanowić się dwa razy, zanim którąkolwiek z nich bezmyślnie się zabije.


dr Magdalena Jarzębowska
JAKU Edukacja przyrodnicza dla dzieci i młodzieży