Kiedyś trafiłam na bardzo prosty test uzależnienia od telefonu. Drugie pytanie brzmiało: czy trzymasz telefon w ręce czytając to pytanie? Dzień bez Telefonu Komórkowego przypada 15. lipca. Dlaczego? Kilka lat temu, w kilku zakątkach Internetu, np. na pewnym profilu znanego medium społecznościowego, pojawiło się wyzwanie - czy dasz radę spędzić choć jeden dzień całkowicie bez telefonu komórkowego? Z pewnością chodziło to już po głowie wielu innym osobom i robili takie eksperymenty prywatnie, ale znaleźli się śmiałkowie, którzy spróbowali zarazić tą ideą jak najwięcej osób. Jak wygląda dziś nasze używanie telefonów komórkowych i smartfonów? Dlaczego niektórzy bardzo chcieli  "odłączyć się" od telefonów choć na 24 godziny? Czy potrzebne jest to nam i naszym dzieciom? I co robić w taki dzień? :)

Jaka jest historia tego wynalazku techniki? Historia telefonu stacjonarnego jest raczej znana i dostępna. By zaszczepić ciekawość polecamy świetne karty ukazujące 3 zdjęcia tego samego narzędzia z różnych czasów np. żelazka, czy rzeczonego telefonu - "Dawniej a dziś - Ilustrowane dzieje 40 różnych urządzeń". Jednak telefon komórkowy, zwany też przenośnym, czy w formie kalki z języka angielskiego- mobilnym, ma nadal świeżą i ciągle rozwijającą się historię.

Czy kiedyś potrafiliśmy funkcjonować bez "komórek"? Oczywiście, że tak. Czy ja dziś to potrafię?Czy ich używanie jest moim wyborem, czy motywacja jest już inna? Dlaczego by więc nie nie spróbować i powrócić do tamtej rzeczywistości choćby na 24 godziny? A może nawet szerzej patrząc, być "offline" we wszystkich środkach komunikacji, które są mim dostępne? Taka właśnie myśl przyświecała inicjatorom tego nietypowego święta.

Spojrzenie wstecz

Pierwsze połączenia bezprzewodowe to lata '40 ubiegłego wieku, kiedy inżynierowie z Bell Labs w USA zaczęli montować aparaty telefoniczne w samochodach. Trudno jednak było mieć je zawsze przy sobie – mobilność tych urządzeń ograniczona była do mobilności aut, w których się znajdowały. Okazuje się, że te prawdziwie przenośne komórki mają już 43 lata! Dnia 3. kwietnia 1973 roku. Wtedy to dr Martin Cooper, ówczesny dyrektor badań i rozwoju w Motoroli, odbył pierwszą rozmowę przez komórkę. Dzwonił do swojego rywala z Bell Labs, Joela Engela. Z racji swoich wymiarów pierwsze telefony komórkowe nie były kieszonkowymi – ważyły ponad kilogram i miały długość prawie 23 cm. Zawsze to lepiej niż 40 kg telefonu montowanego w samochodach. Do Polski telefonia komórkowa przybyła 18 czerwca 1992 roku, kiedy działalność rozpoczęła firma Centertel.

 

Dziś, cztery dekady później, liczba aktywnych kart SIM w Polsce przekracza liczbę mieszkańców kraju, a wykonywanie połączeń głosowych to zaledwie jedno z setek zastosowań komórek, których coraz częściej nie są już tylko telefonami lecz wielofunkcyjnymi smartfonami. Z uwolnieniem się od kabla telefonicznego przyszły takie problemy jak psychiczne uzależnienia od urządzeń mobilnych, wypadki spowodowane używaniem telefonów w czasie jazdy czy też tzw. stalking mobilny, czyli na przykład uporczywe nękanie SMS-ami. Choć w ogólnym rozrachunku komórki przynoszą wiele ułatwień, czasami warto świadomie zrezygnować na chwilę nawet z tych największych dobrodziejstw codzienności. Wtedy, jak stwierdził amerykański student Jake Reilly, który zrezygnował z używania telefonu komórkowego i komputera przez 90 dni, „wszystko staje się prostsze”. A co ja bym powiedziała po takim eksperymencie - sama jestem ciekawa, bo odpowiedź wcale nie musi być taka oczywista. Zerkam w lewo i widzę mój telefon leżący na biurku 50 cm ode mnie, a gdy go zapomnę z pracy, wracam po niego trochę nerwowo . Mam nadzieję, że nie macie tak, a przynajmniej większość z Was.

 

Dzieci a komórki i smartfony

Sue Palmer, brytyjska psycholog, uważa, iż rozwój technologiczny jest tak szybki, że rodzicom trudno jest kontrolować go w życiu dzieci. A badania pokazują coraz większą zależność między nadmiernym korzystaniem z ekranów przez dzieci, szczególnie ekranów dotykowych, a wzrostem zaburzeń snu, deficytu uwagi, nadaktywności psychoruchowej, otyłości, agresji, słabych umiejętności społecznych, a nawet depresji, niższych osiągnięć szkolnych, czy pogorszenia zdrowia fizycznego dzieci w każdym wieku.

Amerykańska Akademia Pediatrii zaleca zero czasu ekranowego dla dzieci do lat dwóch, a maksymalnie dwóch godzin dziennie po 3 roku życia. Jest to nie tylko ważne ze względu na udowodniony związek czasu spędzanego przed ekranem, a deficytem uwagi, czy wpływu na obniżenie zdolności do rozwoju mowy, ale też dlatego, że czas ekranowy eliminuje inne czynności niezbędne do budowy zdrowego ciała i prawidłowego rozwoju mózgu dziecka.

Neurolog Susan Greenfield podpowiada rodzicom, że „nie można posadzić dziecka przed ekranem i oczekiwać, że rozwinie dzięki temu umiejętność długiej koncentracji uwagi. Mózg wpatrzony w ekran jest jak w letargu, nie uczy się logicznego myślenia”.

Co więc robić z dziećmi bez telefonu? Nie jest to proste pytanie, zwłaszcza, gdy dziecko już "bawiło się" już smartfonem lub tabletem. "Zabawa jest równie istotna jak pieszczoty, przytulanie czy rozmowa z dzieckiem. I to nie tylko dlatego, że stymuluje rozwój dziecka (poznawczy, emocjonalny i społeczny), ale przede wszystkim dlatego, że buduje jego poczucie bezpieczeństwa i wzmacnia poczucie wartości. To najlepszy czas do przekazania naszym dzieciom, że są kompetentne i wartościowe" - pisze Monika Szczepanik.

Co zamiast telefonu i smartfonu?

Zabawy dowolne, samemu lub z innymi:

• manipulacyjne,
• konstrukcyjne,
• tematyczne,
• rytmiczno-ruchowe,
• badawcze,
• czy dydaktyczne (o wartości kształcącej określone umiejętności i organizowane przez dorosłych).

Mamy nadzieję, że nasze pomoce dla najmłodszych, podzielone na takie działy, będą dla Was inspiracją do takich właśnie zabaw. A tak na szybko polecamy Księgę Badacza Kształtów, którą możecie zrobić sami z dziećmi. Tak więc przyjemnej zabawy bez telefonu, w Dniu bez Telefonu i nie tylko.