Jak dziecko poznaje świat w metodzie Marii Montessori? Zaczyna od teleskopu, by kończyć na mikroskopie. Rozpoczyna ona budowanie opowieści o świecie od ogółu, który coraz bardziej uszczegóławia, by dotrzeć do szczegółu. W ten właśnie sposób od Drogi Mlecznej docieramy do kontynentu zwanego Afryką. W innych naszych artykułach znajdziesz bardziej szczegółowe informacje o tej drodze (artykuł „Lupa, lornetka, czy teleskop”). Co o Afryce opowiada przedszkolakowi Maria Montessori? 

 

Kiedy wprowadzenie do Afryki u Montessori zostało już wykonane, droga od ogółu do szczegółu trwa nadal. Kolejnym jej etapem jest poznawanie kształtu tego kontynentu. Po Azji jest to drugi z największych kontynentów świata. Ma 30 milionów kilometrów kwadratowych powierzchni, czyli 1000 więcej niż powierzchnia Polski. Ale zobaczymy to za jakiś czas. Teraz bowiem dajemy dziecku do ręki mapę puzzlową świata według pomysłu Montessori. Rzut boczny kuli ziemskiej w dwóch kołach znajdziemy na starych mapach świata, które jej siatkę rozrysowywały na dwóch kołach: półkuli zachodniej i wschodniej. Na tym etapie dziecko poznaje dotykowo kształty poszczególnych kontynentów w wersji takiej, jakie znamy z map. Każdy kolejny krok zapoznaje z kolejnym dobrem kultury pozwalającym orientować się w świecie nas otaczającym. Dziecko utrwala także położenie kontynentów względem siebie, a kolorystyka (taka sama jak na globusie kontynentów) ułatwia zapamiętywanie tych nowych pojęć. Afryka jest w kodzie kolorystycznym Montessori zielona.
Gdy dziecko odrysowało już dostateczną ilość razy wybrany kontynent w najróżniejszych układach (sam kontynent- kontur, kontynent wypełniony kolorem, w zestawieniu z jednym lub kilkoma innymi kontynentami, w zestawieniu takim, jak na puzzlowej mapie świata, lub zrobiło sobie nawet książeczkę z nazwą i odrysami tego kontynentu, może zainteresować się jeszcze bliższym spojrzeniem na Afrykę.
Tu z pomocą przychodzi mapa puzzlowa Afryki. Tam znajdziemy podział polityczny Afryki, gdzie każde państwo to jeden puzzel. W przedszkolu nie trzeba nawet ich jeszcze nazywać. Można je policzyć, znaleźć największe i najmniejsze, odszukać kilka państw znanych dzieciom np. z imprez sportowych, akcji humanitarnych, książek, filmów, z ciekawych zwierząt lub innych cudów natury. Dla dzieci starszych można także zaprezentować stojaki z flagami poszczególnych państw Afryki. Zestaw pozwala na dopasowanie flagi do każdego państwa. To zestawienie to kolejna motywacja do robienia książeczek z flagą i obrysem danego Państwa.

Odrysowywanie poszczególnych państw, poznawanie nazw wybranych z nich, dopasowywanie do nich ich flag to kolejne duże zadanie. W metodzie Montessori ważne jest to, ze każda pomoc powinna umożliwiać dziecku pracę samodzielną i poprawną. Na przykład systemem kontroli poprawności ułożenia mapy puzzlowej jest to, iż jej kontur zewnętrzny jest ramą do ułożenia puzzli, a mapka kontrolna pozwala na pomoc przy pierwszym ułożeniu państw w odpowiednich miejscach, bez żadnego ich nazywania. To jest właśnie jednym z zaskakująco prostych rozwiązań edukacyjnych. Dziecko nie musi układać ciągle puzzli pieska i kotka, postaci z aktualnych bajek, lecz puzzle mogą mieć kształt, który w przyszłości zaciekawi je podróżami, różnorodnością gatunkową, czy problemami społecznymi świata. Metoda ta upraszcza wiele budując podwaliny pod kolejne etapy, dyskretnie i naturalnie. Świat rzeczywisty okazuje się, jest dla nawet tak małego dziecka niesamowicie pociągający, trudne i długie nazwy fascynują o wiele bardziej niż podane z książki w szkole podstawowej. Widząc dzieci tak małe i tak zainteresowane Kilimandżaro i Serengeti przechodzi mnie dreszcz fascynacji i zaskoczenia, że pewna kobieta-naukowiec ZAOBSERWOWAŁA to u dziecka już prawie 100 lat temu oraz zaskoczenia, że nasze podejście do edukacji jest nadal tak różne od jej edukacji, potwierdzonej wymiernymi i ważnymi efektami we Włoszech i na całym świecie.

W metodzie Montessori jednym z elementów jest także mycie lalki dziecka, które uczy troski i dbałości nie tylko o higienę, ale o drugiego człowieka w ogóle. Gdy łącząc z poznawaniem kontynentu afrykańskiego damy dzieciom lalkę przedstawiającą takie dziecko, jakże głębiej przyczyniamy się do akceptacji inności. To duch pokoju na świecie jest elementem niezmiernie ważnym w tej pedagogice i wybrzmiewać ma nawet w najmniejszych jej aspektach.

Rdzenni mieszkańcy Afryki mają skórę ciemnego koloru. Jest to dla dziecka znającego tylko ludzi podobnych sobie często bardzo zaskakujący fakt. Wiemy jakie przez wieki powstały dramatyczne pomysły wynikające z braku tej inności rozumienie, czy wręcz segregowania i poniżania. Dla budowania pokoju nastawienia otwartego na „inne” bierzy nam z pomocą biologia, fizyka oraz antropologia.
Zasadą ubierania się w naszym kraju jest to, że nie ubieramy się raczej na czarno przy dużych temperaturach. Dlaczego więc skóra ludzi żyjących w najcieplejszym miejscu świata jest ciemna, jak niektórzy to określają nawet czarna.

Można tu wykonać w słoneczny dzień prosty eksperyment pozostawiając na słońcu dwa kawałki materiału: ciemny i jasny. Po określonym czasie sprawdzamy, który nagrzał się bardziej od promieni słonecznych.
Czy nie jest im gorąco w takiej skórze? Rozwiązaniem tej zagadki jest substancja, która tworzy się w naszej skórze. Melanina, bo o niej mowa, jest barwnikiem absorbującym światło, rozprasza promieniowanie ultrafioletowe, przez co chroni białka w głębszych warstwach naszej skóry oraz głęboko pod nią, przed spaleniem. Tak jak kwaśne mleko ścina się podczas gotowania w twaróg, tak samo nasze białka mogą się ściąć.

Wykonana w przepiękne wzory długa koszula dashiki oraz nakrycie głowy kuka szybko przenoszą nas w klimat afrykańskiej Ghany. (3-6 lat) Dzieci poznają przy ich okazji niesamowite wzory tkanin i bogactwo kolorów, które występuje w Afryce. Wielość państw niesie ze sobą także ogromną różnorodność. Na przykład sama Tanzania zbiera w sobie tradycje tak różne jak Kaszubi i Ślązacy i to w o wiele większej ilości. Ciekawym elementem pojawiającym się jednak w wielu krajach Afryki jest dekoracyjny parasol, który otwiera się nad ważną osobą np. nad tym, kogo urodziny właśnie się obchodzi.

W komplecie znajduje się po osiem motywów z następujących kultur: Indian Ameryki Północnej, afrykańskiej, azjatyckiej, hiszpańskiej, Bliskiego Wschodu i aborygeńskiej. Papiery te doskonale nadają się do pracy z projektem plastycznym.

Zestaw ten zapoznaje dzieci z cechami charakterystycznymi w typowej budowie domów w różnych zakątkach świata. Na kartonowych planszach dzieci znajda 48 domów z 36 rożnych krajów świata. Na odwrocie plansz znajduje się mapa i informacje o lokalizacji domów i materiałach wykorzystywanych do ich budowy (w języku angielskim z tłumaczeniem w dołączonej instrukcji). Dzieci kolorują szkice z wykorzystaniem płytek do wytłaczania, co pozwala uzyskać ciekawe wzory.

Te i wiele innych pomocy związanych z przyrodą i człowiekiem w Afryce znajdziesz w ofercie educarium.